دیابت نوع دو در کودکان! علائم، تشخیص و راه‌های پیشگیری

چرا دیابت نوع دو دیگر به بزرگسالان محدود نیست؟

طی چند دهه گذشته، تصور می‌شد که دیابت نوع ۲ فقط مختص بزرگسالان است. در واقع، زمانی به این بیماری، دیابت بزرگسالی نیز گفته می‌شد. ولی امروزه، آنچه که درگذشته عمدتاً در بزرگسالان دیده می‌شد، در بین کودکان هم به طور چشمگیری در حال افزایش است.

دیابت نوع ۲، یک بیماری مزمن است که بر نحوهٔ سوخت‌وساز قند(گلوکز) در بدن تأثیر می‌گذارد. بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۵، حدود ۲۴ درصد از موارد جدید تشخیص دیابت در کودکان، مربوط به دیابت نوع ۲ بوده است. برای آشناشدن با علائم دیابت نوع ۲ در کودکان و راهکارهای مقابله با آن، با ما همراه باشید.

🔗 همپچنین اگر می‌خواهید با بیماری دیابت، علت بوجود آمدن و عوارض مهم آن بهتر آشنا شوید همین حالا می‌توانید مطلب جامع دیابت و انواع آن را بخوانید.

علائم دیابت نوع دو در کودکان چیست؟

تشخیص علائم دیابت نوع ۲ همیشه آسان نیست. در بیشتر موارد، این بیماری به‌تدریج پیشرفت می‌کند و همین موضوع باعث می‌شود تا علائم آن به‌راحتی قابل‌شناسایی نباشند. بسیاری از افراد هیچ‌گونه علامتی را تجربه نمی‌کنند، و در برخی موارد، کودکان نیز ممکن است هیچ نشانه‌ای از خود بروز ندهند.

اگر کودک‌تان این ۶ علامت کلاسیک را دارد، بهتر است به دیابت شک کنید:

۱. خستگی مفرط: ‌‌
اگر فرزند شما به طور غیرمعمولی احساس خستگی یا خواب‌آلودگی می‌کند، این کمبود انرژی می‌تواند ناشی تغییرات سطح قند خون باشد.

۲. پر ادراری:
افزایش بیش از حد قند خون می‌تواند منجر به دفع مقدار زیادی قند از طریق ادرار شود، و این فرایند باعث دفع آب از بدن نیز می‌شود. در نتیجه، ممکن است کودک شما نیاز مکرر به استفاده از سرویس بهداشتی داشته باشد.

۳.تشنگی بیش از حد:
احساس تشنگی بیش از حد، می‌تواند نشانه افزایش سطح قند خون باشد.

۴. افزایش گرسنگی:
در کودکان مبتلا به دیابت، انسولین کافی برای تأمین انرژی موردنیاز سلول‌های بدن وجود ندارد؛ بنابراین، غذا به‌عنوان منبع جایگزین انرژی در نظر گرفته می‌شود، در نتیجه، کودک ممکن است در طول روز دفعات بیشتری احساس گرسنگی کند. این وضعیت با عنوان پلی فاژی (polyphagia) یا هایپر فاژی (hyperphagia) شناخته می‌شود(نوعی پر خوری بیمارگونه).

۵. کندی بهبود زخم:
زخم‌ها یا عفونت‌هایی که دیر خوب می‌شوند یا نسبت به درمان مقاوم هستند، می‌توانند نشانه‌ای از دیابت نوع ۲ باشند.

۶.تیرگی پوست در نقاطی مانند گردن زیر بغل و کشاله ران:
مقاومت به انسولین ممکن است باعث تیرگی پوست شود؛ این حالت معمولاً در نواحی زیر بغل و گردن مشاهده می‌شود. اگر کودک شما به دیابت نوع ۲ مبتلا باشد، ممکن است متوجه تیره‌شدن برخی نواحی روی پوست او شوید. این وضعیت با نام آکانتوزیس نیگریکانس (acanthosis nigricans) شناخته می‌شود.

چه عواملی باعث ایجاد دیابت نوع ۲ در کودکان می‌شوند؟

اضافه‌وزن ارتباط نزدیکی با دیابت نوع ۲ دارد. کودکانی که اضافه‌وزن دارند، بیشتر در معرض مقاومت به انسولین قرار می‌گیرند. وقتی بدن در تنظیم انسولین دچار مشکل می‌شود، افزایش قند خون به وجود می‌آید که می‌تواند منجر به بروز مشکلات جدی و خطرناک برای سلامتی شود. بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، میزان چاقی کودکان و نوجوانان آمریکایی از دهه ۱۹۷۰ تاکنون بیش از سه برابر شده است. ژنتیک نیز می‌تواند در ابتلا به دیابت نوع ۲ نقش مؤثری داشته باشد. به‌عنوان‌مثال، اگر یکی یا هر دو والدین کودک به دیابت نوع ۲ مبتلا باشند، احتمال ابتلای کودک نیز افزایش می‌یابد.

چگونه دیابت را تشخیص دهیم؟

برای تشخیص دیابت نوع ۲ در کودکان، انجام آزمایش‌های پزشکی توسط پزشک متخصص کودکان ضروری است.

اگر پزشک به دیابت نوع ۲ مشکوک باشد، احتمالاً یک یا چند مورد از آزمایش‌های زیر را تجویز خواهد کرد:

• آزمایش قند ادرار
• آزمایش قند خون ناشتا
• تست تحمل گلوکز
• آزمایش A1C

چه عواملی احتمال ابتلا به دیابت را در کودکان افزایش می‌دهند؟

دیابت نوع ۲ در کودکان بیشتر در گروه سنی ۱۰ تا ۱۹ سال مشاهده می‌شود.

در کودکان با شرایط زیر، احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ افزایش می‌یابد:

• یکی از خواهر و برادرها یا سایر اعضای خانواده کودک، به دیابت نوع ۲ مبتلا باشد.
• کودک علائم مقاومت به انسولین را نشان دهد، مانند وجود لکه‌های تیره روی پوست که معمولاً در ناحیه گردن یا زیر بغل دیده می‌شوند.
• کودک دارای اضافه‌وزن یا چاقی باشد.

بر اساس مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۷، کودکانی که شاخص توده بدنی (BMI) آن‌ها بالاتر از صدک ۸۵ قرار دارد (یعنی کودک نسبت به ۸۵٪ از هم‌سن‌ها و هم‌جنس‌های خودش وزن بیشتری دارد)، حدود چهار برابر بیشتر در معرض تشخیص دیابت نوع ۲ هستند. راهنمایی‌های بالینی فعلی، توصیه می‌کنند که در هر کودک دارای اضافه‌وزن یا چاقی که حداقل یکی از عوامل خطر بالا را دارد، بررسی و تست دیابت مدنظر قرار گیرد.

آیا درمانی برای دیابت نوع ۲ در کودکان وجود دارد؟

درمان دیابت نوع ۲ در کودکان بسیار شبیه درمان این بیماری در بزرگسالان است. اما برنامه درمانی باید باتوجه‌به نیازهای رشدی و شرایط ویژه هر کودک تنظیم شود. همچنین، مصرف دارو در کودکان باید تحت نظارت کامل والدین یا مراقبان کودک انجام شود. بااین‌حال، پیش از شروع هرگونه دارو، سعی بر آن است که تا با تغییرات در رژیم غذایی و سبک زندگی، سطح قند خون کودکان را کنترل کرد. اگر رژیم غذایی و فعالیت بدنی مؤثر نبودند، متخصص غدد داروی مناسب را بر اساس شرایط خاص کودک، تجویز خواهد کرد. باتوجه‌به علائم کودک و نیاز او به دارو، ممکن است لازم باشد معلمان، مربیان ورزشی و سایر افراد مسئول در مراقبت از کودک از برنامه درمانی او آگاه باشند. در این زمینه، لازم است با پزشک کودک‌تان مشورت کنید تا برنامه مشخصی برای مواقعی که کودک در مدرسه یا دور از خانه است تنظیم شود.

• کنترل قند خون:
  پایش روزانه قند خون کودک در منزل، برای پیگیری سطح قند خون و ارزیابی پاسخ او به درمان اهمیت زیادی دارد. برای این کار می‌توانید از دستگاه اندازه‌گیری قند خون یا گلوکومتر استفاده کنید.
• رژیم غذایی و ورزش:
  پزشک کودک، همچنین توصیه‌های مربوط به رژیم غذایی و ورزش را برای حفظ سلامت فرزندتان ارائه خواهد داد.لازم است به مقدار کربوهیدراتی که کودک در طول روز مصرف می‌کند، توجه ویژه‌ای شود.همچنین، انجام فعالیت‌های ورزشی مناسب و تحت نظارت به‌صورت روزانه، به کودک کمک می‌کند تا وزن خود را در محدوده سالم حفظ کند و اثرات منفی دیابت نوع ۲ را کاهش دهد.

اگر نگران اضافه‌وزن یا کم‌وزنی فرزندتان هستید و می‌خواهید علت‌ها و راه‌حل‌ها را دقیق بدانید، این راهنمای کامل را در پاب نرس بخوانید: چاقی در کودکان

چه عوارضی کودک را تهدید می‌کنند؟

کودکانی که مبتلا به دیابت نوع ۲ هستند، در بزرگسالی در معرض خطر بیشتری برای مشکلات جدی سلامتی قرار دارند. یکی از عوارض شایع در این کودکان، مشکلات قلبی – عروقی است. عوارض دیگری مانند مشکلات چشمی و آسیب‌های عصبی، ممکن است در کودکان مبتلا به دیابت نوع ۲ رخ دهد. روند پیشرفت این عوارض می‌تواند سریعتر از عوارض در کودکان مبتلا به دیابت نوع ۱ باشد. همچنین، مشکلاتی مانند دشواری در کنترل وزن، فشارخون بالا و هایپوگلیسمی(کاهش قند خون) نیز در کودکان مبتلا دیده می‌شود. ضعف بینایی و کاهش عملکرد کلیه‌ها نیز از جمله مشکلاتی است که ممکن است در طول زندگی با دیابت نوع ۲ بروز کند.

می‌خواهید بدانید چه خوراکی‌های غیر فاسد‌شدنی برای افراد دیابتی مناسب است؟برای جزئیات بیشتر کلیک کنید: بهترین غذاها برای افراد دیابتی

چگونه از دیابت نوع ۲ در کودکان پیشگیری کنیم؟

با انجام اقدامات زیر می‌توان از کودک در برابر دیابت محافظت کرد:

• ایجاد عادات سالم:
  کودکانی که وعده‌های غذایی متعادل (وعده‌هایی که از تمام گروه‌های غذایی اصلی به‌اندازه و در نسبت مناسب تشکیل شده‌اند) مصرف می‌کنند و مصرف قند و کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده را محدود می‌نمایند، کمتر در معرض اضافه‌وزن و ابتلا به دیابت قرار دارند.
• افزایش تحرک بدنی:
  ورزش منظم، نقش مهمی در پیشگیری از دیابت دارد. فعالیت‌هایی مانند ورزش‌های گروهی یا بازی در کوچه، می‌توانند کودکان را به تحرک بیشتر وادار کنند. همچنین، بهتر است زمان استفاده از وسایل دیجیتال محدود شود و به‌جای آن، کودک به بازی در فضای باز تشویق گردد.
• حفظ وزن سالم:
  عادات درست تغذیه‌ای و فعالیت بدنی، می‌توانند به حفظ وزن مناسب در کودکان کمک کنند. توجه داشته باشید که شما می‌توانید الگوی مهمی برای کودک خود باشید. با کودک خود فعالیت‌های بدنی انجام دهید و با نشان‌دادن سبک زندگی سالم، آن‌ها را به داشتن عادت‌های خوب تشویق کنید.

اگر می‌خواهید بدانید زخم های دیابتی چرا بوجود میایند و بهترین روش مراقبت از آن چیست، این راهنمای جامع را در پاب نرس بخوانید: بهترین پانسمان برای زخم دیابتی

سخن پایانی

ازآنجایی‌که تشخیص و درمان دیابت در کودکان می‌تواند دشوار باشد، پیش‌بینی روند بیماری در کودکان مبتلا به دیابت نوع ۲ ممکن است چالش‌برانگیز باشد. دیابت نوع ۲ در سنین پایین، پدیده‌ای نسبتاً جدید در پزشکی محسوب می‌شود. پژوهش‌ها دربارهٔ علل، پیامدها و راهکارهای درمانی آن همچنان ادامه دارند. برای درک بهتر عوارض بلندمدت ابتلا به دیابت نوع ۲ از دوران کودکی، انجام مطالعات بیشتر در آینده نیاز است.

پاب نرس، دانش و سلامتی برای همه

سوالات متدوال