سوختگی لب در اثر خوردن غذای داغ امری رایج است، اگرچه کمتر از سوختگی پوست در سایر قسمت‌های بدن در مورد آن صحبت می شود. سوختگی لب همچنین می تواند در اثر مواد شیمیایی، آفتاب سوختگی یا سیگار کشیدن رخ دهد.
از آنجایی که پوست لب نازک و ظریف است، سوختگی‌هایی که در آنجا اتفاق می‌افتند، حتی اگر جزئی باشند؛ می توانند:
- جدی تر باشند.
- ناراحت کننده باشند.
- دردناک باشند.
- بیشتر مستعد ابتلا به عفونت یا سایر عوارض نسبت به سوختگی پوست در جاهای دیگر باشند.
بروز ترین های پزشکی را در پاب نرس بخوانید؛ برسی اظهارات جنجالی ترامپ، آیا استامینوفن واقعا باعث اوتیسم می‌شود؟
چگونه سوختگی روی لب را در خانه درمان کنیم؟
- خنک‌سازی سریع را آغاز کنید
اولین قدم برای درمان سوختگی لب، خنک کردن ناحیه آسیب‌دیده است. بلافاصله پس از سوختگی، لب را زیر آب ولرم (نه یخ) به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بگیرید. اگر به آب جاری دسترسی ندارید، از کمپرس پارچه‌ای مرطوب و خنک استفاده کنید. این کار به کاهش حرارت، التهاب و درد کمک می‌کند (Mayo Clinic).
- لب را مرطوب نگه دارید
بعد از خنک کردن، از ژل نفتی ساده یا بالم لب بدون عطر استفاده کنید تا رطوبت لب حفظ شده و از ترک خوردن یا پوسته‌ریزی جلوگیری شود. از محصولاتی که حاوی منتول، اکالیپتوس یا دارچین هستند خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث تحریک یا واکنش آلرژیک شوند (Healthline).
- درد را کاهش دهید
اگر احساس سوزش یا درد زیادی دارید، می‌توانید از داروهای مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید. این داروها به کاهش التهاب و درد کمک می‌کنند و مصرف آنها در چند ساعت اول مؤثرتر است (Mayo Clinic).
- با تاول‌ها درست رفتار کنید
اگر تاول ظاهر شد، هرگز آن را نترکانید. تاول یک سد محافظ طبیعی است که از بافت زیرین در برابر عفونت محافظت می‌کند. اگر تاول به‌صورت طبیعی ترکید، ناحیه را با آب و صابون ملایم تمیز کنید و روی آن یک لایه نازک پماد آنتی‌بیوتیک بزنید (Medical News Today).
- از محرک‌ها دوری کنید
در طول دوره درمان، از تماس لب با غذاهای تند، شور، اسیدی یا خیلی داغ خودداری کنید. همچنین لب را نمالید، نلیسید و پوست آن را نکنید. این کارها روند بهبود را کند کرده و احتمال عفونت را بالا می‌برد.
- چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر سوختگی عمیق است، لب‌ها متورمتر از حد معمول هستند، تب یا چرک مشاهده می‌شود یا در عرض ۷ روز بهبودی حاصل نمی‌شود، حتماً با پزشک مشورت کنید (Harvard Health).
علائم سوختگی لب
علائم سوختگی لب عبارتند از:
- درد
- ناراحتی
- التهاب
- قرمزی
اگر سوختگی شدید باشد، ممکن است تاول، تورم و برافروختگی پوست نیز وجود داشته باشد.
درمان سوختگی لب
انتخاب بهترین نوع درمان برای سوختگی لب به میزان آسیب آن بستگی دارد.
ایجاد سوختگی های درجه اول، دوم و سوم همگی امکان پذیر هستند.
- سوختگی های درجه یک: سوختگی های خفیف روی سطح پوست هستند.
- سوختگی های درجه دو: می توانند جدی باشند و زمانی اتفاق می افتند که چندین لایه پوست سوخته باشد.
- سوختگی های درجه سه: از درجه یک و دو جدی تر هستند و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند؛ در این نوع سوختگی تمام لایه های پوست همراه با بافت های چربی در لایه عمیق تر زیر پوست می سوزند.
بیشتر موارد سوختگی لب ها، سوختگی حرارتی است که به دلیل تماس با گرمای شدید یا آتش اتفاق می افتد.
سوختگی خفیف با مایعات داغ و سوختگی های خفیف دیگر
سوختگی های خفیف و درجه یک لب ها، شایع ترین هستند. آنها می توانند در اثر شرایط معمولی مانند غذا، ظروف یا مایعاتی که خیلی داغ هستند و هنگام خوردن یا نوشیدن با لب ها تماس پیدا می کنند، ایجاد شوند.
حتی غذاهای خیلی تند هم می توانند باعث سوختگی خفیف لب ها شوند.
این نوع سوختگی ها را می توان در خانه با روش های زیر درمان کرد:
کمپرس خنک کننده
آب خنک و هم دمای اتاق یا یک پارچه مرطوب خنک روی محل سوختگی بگذارید و حتما از تمیز بودن آب و پارچه مطمئن شوید. این کار به کاهش التهاب بلافاصله پس از سوختگی کمک می کند.
توجه: توصیه می شود از یخ یا آب سرد یخ زده استفاده نکنید.
تمیز کردن
استفاده از روش های ملایم تمیز کردن مانند صابون نرم یا محلول نمکی، بلافاصله پس از سوختگی برای پاک سازی و جلوگیری از عفونت توصیه می شود.
آلوئه ورا
مطالعات نشان می دهد ژل داخلی برگ آلوئه ورا، می تواند به تسکین درد و التهاب سوختگی ها و تسریع بهبودی کمک کند. همچنین می تواند به مرطوب شدن و جلوگیری از خشکی و ترک خوردن کمک کند.
در بیشتر موارد، سوختگی‌های خفیف روی لب‌ها نیازی به درمان خانگی ندارند؛ زیرا احتمال عفونت آنها کم است. اگر سوختگی را تمیز نگه دارید و کنده نشود، در کوتاه ترین زمان بهبود می یابد.
تاول روی لب
سوختگی درجه دو معمولاً به این معنی است که بیش از یک لایه پوست آسیب دیده است. این سوختگی‌ها معمولاً منجر به تشکیل تاول می‌شوند.
تاول را نکنید یا نترکانید. برای محافظت در برابر عفونت، بهتراست پوست را دست نخورده بگذارید.
کمپرس خنک کننده، تمیز کردن و ژل آلوئه ورا نیز می توانند برای درمان سوختگی های شدیدتر استفاده شوند.
پمادهای آنتی بیوتیک موضعی
پمادهای آنتی بیوتیک می توانند از عفونت جلوگیری کنند، اما برای سوختگی های خفیف لازم نیستند.
همچنین نباید آنها را بلافاصله پس از سوختگی استفاده کرد.
پماد باید فقط در صورتی که پوست یا تاول باز نشده باشد و پس از شروع بهبود سوختگی استفاده شود؛ که این معمولا یک تا دو روز پس از وقوع سوختگی است.
نئوسپورین یا پلی اسپورین نمونه های بدون نسخه از پمادهای آنتی بیوتیک موضعی هستند که می توانید از آنها استفاده کنید. اگر به این مواد حساسیت دارید نباید از آنها استفاده کنید.
همچنین می توانید در صورت نیاز از مسکن های بدون نسخه برای تسکین درد استفاده کنید.
اگر سوختگی عفونی شد و عفونت بهبود نیافت یا بدتر شد، به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است آنتی بیوتیک خوراکی یا آنتی بیوتیک موضعی قوی تری تجویز کند. او همچنین ممکن است روش های درمانی دیگری را پیشنهاد کند.
سوختگی لب در اثر سیگار کشیدن
یکی از علل شایع سوختگی می تواند ناشی از سیگار یا انواع دیگر دخانیات باشد.
بسته به شدت می توانند باعث سوختگی درجه اول یا دوم لب ها شوند. در این مورد می توان از رویکردهای یکسانی برای هر یک از شدت ها استفاده کرد.
آفتاب سوختگی لب
این نوع سوختگی می تواند بسیار شبیه به سوختگی توسط مایعات داغ یا سوختگی در اثر گرما یا آتش باشد.
این نوع سوختگی می تواند باعث دردناک شدن و ترک خوردن لب ها شود.
استفاده از مرهم، بالم لب، مرطوب کننده‌ها یا گیاهانی مانند آلوئه ورا بر روی لب‌های آفتاب سوخته میتواند به بهبود آنها و تسکین درد یا خشکی کمک کند.
توجه : اگر آفتاب سوختگی باعث شکستگی پوست یا عفونت شود، نباید از داروهای مبتنی بر روغن، از جمله پمادها یا کرم های آنتی بیوتیک تا زمان بسته شدن پوست استفاده کنید.
تا زمانی که پوست شروع به بهبودی کند، ژل آلوئه ورا و کمپرس خنک گزینه های مناسبی هستند. پس از آن، میتوان از داروهای مبتنی بر روغن استفاده کرد.
سوختگی شیمیایی لب
با وجود نادر بودن، ممکن است لب ها دچار سوختگی شیمیایی شوند. آمونیاک، ید، الکل یا سایر مواد شیمیایی در تماس با لب ها در شرایط خاص می توانند باعث سوختگی شوند.
آنها معمولاً باعث سوختگی‌های درجه یک می‌شوند که شبیه سوختگی با مایعات داغ هستند، همچنین ممکن است باعث ایجاد سوختگی درجه دوم و تاول نیز شوند. این سوختگی ها را می توان با همان روشی که برای سایر سوختگی های درجه یک و دو لب استفاده می شود، درمان کرد.
نکات تکمیلی برای مراقبت بهتر از لب سوخته
۱. از غذاهای تحریک‌کننده دوری کنید
تا زمان بهبودی کامل، بهتر است غذاهای داغ، تند، ترش یا شور مصرف نکنید. این خوراکی‌ها ممکن است باعث سوزش بیشتر لب شوند و روند ترمیم را کند کنند. غذاهای نرم و خنک مثل ماست، اسموتی یا فرنی گزینه‌های مناسبی هستند .
۲. نوشیدن آب را فراموش نکنید
مرطوب نگه داشتن بدن به بهبود سریع‌تر پوست کمک می‌کند. کم‌آبی میتواند خشکی لب‌ها را بدتر کند، پس در طول روز به مقدار کافی آب بنوشید.
۳. از نور آفتاب محافظت کنید
اگر لب‌تان دچار سوختگی شده، از قرار گرفتن در معرض مستقیم آفتاب خودداری کنید. در صورت نیاز به خروج از خانه، از بالم لب دارای SPF استفاده کنید تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود.
۴. لیسیدن یا کندن پوست لب ممنوع!
اگر لب‌تان شروع به پوسته‌دادن کرد، آن را نکنید. این کار ممکن است باعث خونریزی یا ایجاد زخم جدید شود. همچنین از لیسیدن لب‌ها هم خودداری کنید، چون باعث خشکی بیشتر آنها می‌شود.
۵. آرامش و خواب کافی داشته باشید
بدن در زمان خواب و استراحت بهتر ترمیم می‌شود. اگر استراحت کافی نداشته باشید، ممکن است بهبودی لب‌ها طولانی‌تر شود.
برسی برندگان جایزه نوبل پزشکی ۲۰۲۵ در پاب نرس
زمان مناسب برای مراجعه به پزشک
عفونت شایع ترین عارضه سوختگی است.
برخی از علائم عفونت شامل:
- تورم
- درد
- تغییر رنگ پوست (بنفش، سیاه یا آبی)
- خروج چرک و ترشحات از پوست باز شده
- تاول هایی که برای یک هفته یا بیشتر بهبود نمی یابند
- تب
اگر عفونت لب سوخته حتی با وجود درمان، بدتر شد، حتما به پزشک مراجعه کنید؛ به خصوص اگر تب دارید.
سوختگی لب ممکن است به دلیل پوست ظریف و حساس لب‌ها دردناک تر و ناراحت کننده تر باشد.
اگر جراحات سوختگی درجه یک یا دو باشد، می توانید خودتان آن ها را درمان کنید. اما در صورت ایجاد عفونت به پزشک مراجعه کنید.
اگر فکر می کنید که دچار سوختگی درجه سه شده اید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
سوالات متداول
۱. برای سوختگی لب چی خوبه؟
➤ بهترین درمان برای سوختگی لب شامل خنک‌کردن سریع با آب سرد، استفاده از ژل آلوئه‌ورا و پرهیز از دست‌کاری تاول‌هاست. در مراحل بعد میتوان از پماد آنتی‌بیوتیک یا کرم‌های ترمیم‌کننده استفاده کرد.
۲. درمان سوختگی لب با قاشق داغ چیه؟
➤ اگر لب با قاشق داغ سوخته، فوراً آن را با آب سرد بشویید، سپس از کمپرس سرد استفاده کنید. تاول را نترکانید و در صورت درد یا تورم زیاد از پماد ترمیم‌کننده یا مشاوره پزشکی استفاده کنید.
۳. کدام پماد برای سوختگی لب بهتره؟
➤ برای سوختگی سطحی لب، پمادهایی مثل آلفا، زینک اکساید یا پماد آنتی‌بیوتیک بدون نسخه (مثل باسیتراسین) مفید هستند. قبل از مصرف روی زخم باز، با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
همچنین مقاله زیر میتواند برایتان مفید باشد:
هر آنچه درمورد سوختگی باید بدانید
بدون اغراق جامع ترین مطلب درباره سوختگی لب و راهکار هاشو رو پیدا کردم عالی بود
ممنون از شما