مصرف الکل و کاهش وزن

مصرف الکل چه تاثیری بر وزن دارد؟

کاهش مصرف الکل می‌تواند به کاهش وزن کمک کند، زیرا الکل حاوی کالری‌های خالی بوده(ارزش غدایی پایین) و همچنین می‌تواند بر عملکرد سیستم‌های بدن تأثیر بگذارد.نوشیدن الکل یکی از سرگرمی‌های محبوب انسان‌ها از نظر اجتماعی و فرهنگی به‌شمار می‌رود.برخی مطالعات نشان داده‌اند که الکل می‌تواند فوایدی برای سلامتی داشته باشد؛ برای مثال، شراب قرمز می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش دهد.با این حال، الکل نقش قابل‌ توجهی در مدیریت وزن دارد. برای همین، افرادی که قصد کاهش وزن دارند، بهتر است حتی از نوشیدن شراب هم صرف نظر کنند.

براساس جمع‌بندی‌های به‌روزِ Mayo Clinic و چارچوبِ CDC، شواهدِ قطعی به نفعِ فواید قلبیِ نوشیدنِ الکل در برابرِ خطرات آن وجود ندارد؛ اگر نمی‌نوشید، برای سلامت شروع نکنید و اگر می‌نوشید، صرفاً در حدودِ تعریف‌شدهٔ اعتدال باقی بمانید.

چرا الکل روند کاهش وزن را مختل می‌کند؟

تاثیراتی که الکل بر روند کاهش وزن می‌گذارد:

۱. کالریِ بالا، موادِ مغذیِ ناچیز:

براساسِ مرورِ متابولیسمِ الکل (۲۰۱۲)، هر گرم الکل ≈ ۷ کیلوکالری انرژی دارد. برای مقیاسِ عملی، Cleveland Clinic میانگین کالریِ یک لیوان ۱۵۰ میلی‌لیتری شراب را ≈ ۱۲۵ و یک قوطی ۳۵۵ میلی‌لیتری آبجو را ≈ ۱۵۰ کیلوکالری گزارش می‌کند؛ کالریِ مایع سیرکنندگیِ کمی دارد و به‌سادگی جمع می‌شود.

۲. اولویت سوخت با الکل است:

براساسِ کارآزماییِ متابولیک با کالری‌سنجی غیرمستقیم (۱۹۹۹)، با مصرفِ حادِ الکل، بدن در اولویت، الکل را می‌سوزاند و اکسیداسیونِ چربی کاهش می‌یابد؛ پیامدِ عملی آن است که چربیِ دریافتی آسان‌تر ذخیره می‌شود.

۳. کبد، متابولیسم و الکل:

براساسِ Mayo Clinic Health System (۲۰۲۵) نوشیدنِ زیاد می‌تواند به «کبدِ چربِ ناشی از الکل» و در برخی افراد التهابِ کبد یا سیروز منجر شود. پشتوانهٔ مکانیزمی نیز در مرورِ پاتوژنز و اختلالات چربی (۲۰۱۷) آمده است.

۴. چرا چربیِ شکمی بیشتر جلبِ توجه می‌کند؟

براساسِ همان کارآزماییِ متابولیک (۱۹۹۹) و نیز مطالعهٔ پساز‌وعده (۱۹۹۴)، مهارِ چربی‌سوزی هنگامِ متابولیسمِ الکل در کنارِ کالریِ بالای نوشیدنی‌ها زمینهٔ افزایشِ بافت چربی—به‌ویژه در ناحیهٔ شکم—را فراهم می‌کند.

۵. میل و انتخاب‌ها تغییر می‌کند:

براساسِ مرورِ کنترل‌شدهٔ انسان (۲۰۰۴) و گزارشِ بالینیِ Cleveland Clinic (۲۰۲۴)، الکل «اثرِ اشتها‌آور» دارد و جبرانِ کالریِ دریافتیِ مایع ناکامل است؛ در نتیجه، مجموعِ انرژیِ دریافتیِ روزانه بالا می‌رود و مسیرِ کاهش وزن کند می‌شود.

۶. مصرف الکل هورمون‌های جنسی را تحت تاثیر قرار می‌دهد:

نوشیدنِ مزمن/زیاد می‌تواند با کاهشِ تستوسترون و اختلال عملکرد جنسیِ مردان مرتبط باشد؛ اثرها فردبه‌فرد متفاوت است و کاهش مصرف/درمان اختلال مصرف الکل، بخشِ مهمِ مدیریت است.

با سبک زندگی پرکالری و نوشیدن زیاد الکل، شاخص‌های متابولیک ممکن است بدتر شوند:

• کلسترول بالا
• فشار خون بالا
• قند خون بالا
• شاخص توده بدنی (BMI) بالا

همچنین، کاهش سطح تستوسترون می‌تواند روی کیفیت خواب، خصوصا در مردان مسن تر، تأثیر بگذارد.

۷. خواب را به‌هم می‌زند:

براساسِ مرورِ فیزیولوژیِ خواب و الکل (۲۰۱۴) و Harvard Health، الکل گرچه شروعِ خواب را کوتاه می‌کند، اما «مرحلهٔ REM» را مختل و بیداری‌های شبانه را بیشتر می‌کند؛ نتیجه، خوابِ بی‌کیفیت و اشتهایِ بیشتر است.

۸. گوارش و جذب:

براساسِ مرورِ پاتوژنز کبدِ الکلی (۲۰۱۷)، مصرفِ زیادِ الکل با التهابِ مخاط، تغییرِ ترشحات و اختلالِ جذب همراه است و می‌تواند از «استئاتوز» تا «استئاتوهپاتیت، فیبروز و سیروز» پیش رود؛ مدیریتِ وزن در چنین شرایطی دشوارتر می‌شود.

سخن پایانی

براساسِ راهنمای CDC، اگر تصمیم به نوشیدن دارید، در حدودِ اعتدال بمانید و اگر نمی‌نوشید، برای سلامت آغاز نکنید. با تکیه بر شواهدِ بالا و مرورِ Mayo Clinic، کاهشِ محسوسِ مصرفِ الکل—از راهِ کاستنِ بسامد/حجم، گزینشِ گزینه‌های کم‌کالری و فاصله‌گذاری با آب—به حذفِ کالریِ مایع، بهبودِ خواب و کنترل بهترِ اشتها کمک می‌کند.

سوالات متداول