افراد مبتلا به دیابت، به‌ویژه در صورت کنترل نامناسب قند خون، ممکن است دچار تغییرات غیرمنتظره‌ای در سلامت دهان شوند. یکی از این تغییرات، تغییر رنگ سقف دهان به سمت رنگ‌های زرد یا تیره است.

در شرایطی که قند خون به‌طور مداوم بالا باشد، نرخ ترشح بزاق کاهش یافته و دهان با خشکی بیشتری مواجه می‌شود. از آنجا که بزاق نقش حیاتی در تنظیم میکروبی دهان، مرطوب نگه داشتن بافت‌ها و محافظت در برابر عفونت‌ها دارد، کاهش میزان آن می‌تواند محیطی مناسب برای رشد بیماری‌های قارچی مانند کاندیدیازیس ایجاد کند که پایان آن به تغییر رنگ بافت‌های دهانی می‌انجامد.

فشار و قندخون بالا می‌تواند به ایجاد التهابات مزمن در بافت‌های دهان منجر شود؛ التهابی که در طول زمان موجب تغییر رنگ طبیعی سقف دهان می‌شود.

بنابراین، کنترل دقیق قند خون به همراه رعایت نکات بهداشتی دهان مانند مسواک زدن منظم، استفاده از دهانشویه‌های ضدمیکروبی و مصرف آب کافی از اجزای کلیدی در کاهش این علامت است.

همچنین، مطالعات منتشر شده بر اهمیت معاینات دوره‌ای دهان و دندان در بیماران دیابتی تأکید دارند.

بررسی منظم به کمک دندان‌پزشک می‌تواند تغییرات قابل مشاهده در سطح دهان را در مراحل اولیه شناسایی کند و از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری نماید.

در نهایت، در صورت مشاهده تغییر رنگ سقف دهان به همراه علائمی مانند خشکی شدید، درد یا بوی نامطبوع دهان، مراجعه فوری به پزشک و دندان‌پزشک توصیه می‌شود تا علت دقیق مورد بررسی قرار گرفته و درمان مناسب آغاز شود

خشکی دهان یا تنفس دهانی

گزروستومی یا خشکی دهان زمانی ایجاد می شود که غدد بزاقی، بزاق کافی تولید نکنند. این حالت می تواند دلیل پزشکی از جمله تنفس بیش از حد از راه دهان داشته باشد.

یکی از نقش‌های بزاق محافظت از دهان در برابر تجمع باکتری‌ها است. در نتیجه بدون بزاق کافی، باکتری ها می توانند رشد کنند و باعث زرد شدن سقف دهان شوند.

سایر علائم خشکی دهان عبارتند از: بوی بد دهان، بزاق چسبنده و خشکی گلو و زبان.

برفک دهان

برفک دهان رشد بیش از حد مخمر در دهان است و می تواند باعث ایجاد لکه های زرد و برآمدگی در سقف دهان شود.

از دیگر علائم برفک دهان می توان به سوزش دهان، ترک خوردگی گوشه لب ها و عدم حس چشایی اشاره کرد.

با وجود اینکه برفک دهان به طور کلی یک بیماری خطرناک نیست اما اگر به سایر قسمت های بدن سرایت کند، می تواند عوارضی را ایجاد کند.

زخم شانکر(آفت دهان)

آفت‌های دهانی زخم‌های کوچک، کم‌عمق و دردناکی هستند که معمولاً در بافت نرم دهان یا پایه لثه‌ها ایجاد می‌شوند. این زخم‌ها می‌توانند روی سقف دهان نیز ظاهر شوند و اغلب به رنگ سفید یا زرد با حاشیه‌ای قرمز دیده می‌شوند. آفت‌ها مسری نیستند و معمولاً طی ۷ تا ۱۴ روز بدون درمان بهبود می‌یابند.

با این حال، در صورتی که زخم‌ها بیش از سه هفته باقی بمانند، بسیار دردناک باشند، یا با علائمی مانند تب، تورم غدد لنفاوی یا مشکل در خوردن و آشامیدن همراه شوند، باید توسط پزشک یا دندانپزشک بررسی شوند تا احتمال بیماری‌های زمینه‌ای یا ضایعات جدی‌تری مانند زخم‌های شبه‌سرطانی رد شود.

تبخال دهان

تبخال دهان توسط ویروس HSV-1 ایجاد می شود.

این زخم های تبخال می توانند در داخل یا خارج دهان بصورت زردرنگ و همراه با چرک ظاهر شوند.

طبق گفته آکادمی پوست آمریکا، شایع‌ترین علامت قبل از شیوع، احساس گزگز و خارش در محل شیوع است.

زردی یا ایکتر

زردی یک بیماری جدی است که در اثر تجمع رنگدانه‌ ای زردرنگ به نام بیلی روبین ایجاد می‌شود. این تجمع بیشتر در اثر اختلال عملکرد کبد یا کیسه صفرا ایجاد می شود. وقتی بیلی روبین در خون جمع شود، ممکن است باعث زرد شدن سقف دهان شود.

علائم همراه با زردی سقف دهان: چه نشانه‌هایی را باید زیر نظر داشته باشید؟

پوست زرد، زردی قسمت سفید چشم و ایجاد علائم شبیه آنفولانزا است. اگر متوجه هر یک از این علائم شدید، فورا به پزشک مراجعه کنید.

داروهای حاوی بیسموت

بیسموت ساب سالیسیلات دارویی است که برای درمان ناراحتی معده استفاده می شود. پپتو بیسمول یک داروی رایج حاوی بیسموت است. طبق یک تحقیق، استفاده از داروهای حاوی بیسموت می تواند رنگ زبان را از زرد به سیاه تبدیل کند وهمچنین می تواند باعث زرد شدن سقف دهان شود.

دهانشویه هایی با عوامل اکسید کننده

دهانشویه های مختلفی در بازار وجود دارد. برخی از فرمول های دهانشویه حاوی مواد اکسید کننده مانند پراکسید هیدروژن هستند که استفاده از این نوع دهانشویه‌ ها می تواند باعث زرد شدن زبان و سقف دهان شود.

دود تنباکو

دود تنباکو از جمله عوامل خطر در بهداشت نامناسب دهان و دندان است.

سیگار کشیدن یکی از دلایل بالقوه ایجاد زبان سیاه مودار است که باعث می شود سقف دهان شما زرد به نظر برسد.

سیگار کشیدن همچنین یک عامل خطر برای ایجاد برفک دهان است. لکه های برفک دهان می توانند باعث ایجاد ظاهر زرد رنگ در سقف دهان شوند.

سقف دهان مایل به زرد همراه با ظاهر شدن رنگ ها وعلائم دیگر

اگر با زردی سقف دهان علائم دیگری نیز ظاهر شوند، ممکن است نشانه ای از یک بیماری زمینه ای باشد.

سقف دهان زرد و سفید باشد:

برفک دهان می تواند باعث ایجاد لکه های زرد و سفید در سقف دهان شود.

لکوپلاکیا وضعیتی است که می تواند باعث ایجاد لکه های سفید در دهان شود. این وضعیت جدی تر است زیرا می تواند به سرطان دهان تبدیل شود.

سقف دهان زرد همراه با لکه های قرمز باشد:

ضایعات تبخال دهان می توانند به صورت تاول های قرمز روی سقف دهان ظاهر شوند. بسته به مرحله شیوع، این تاول ها ممکن است حاوی چرک زرد رنگ نیز باشند.

بیماری دست ، پا و دهان یک بیماری ویروسی است که می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های قرمز روی سقف دهان شود.

سقف دهان زرد و همراه با گلودرد است:

برفک دهان گاهی اوقات می تواند به مری گسترش یابد و منجر به برفک مری و درنتیجه، باعث گلودرد شود.

فارنژیت یک عفونت باکتریایی یا ویروسی است که با گلو درد و خراشیدگی گلو مشخص می شود. گلودرد استرپتوکوکی یک عفونت باکتریایی است که باعث گلودرد می شود. با وجود این عفونت ، خوردن یا نوشیدن می تواند دشوار باشد که می تواند باعث تجمع باکتری ها و زرد شدن سقف دهان شود.

درمان های موجود برای زردی سقف دهان

مراقبت های فوری پزشکی

درمان بستگی به علت زمینه ای دارد. برخی از علل زمینه ای را می توان در خانه درمان کرد، در حالی که برخی دیگر نیاز به مراجعه به پزشک دارند.

زردی یک بیماری جدی است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. اگر متوجه علائم دیگری از زردی شدید، به دنبال مراقبت های پزشکی اورژانسی باشید.

لکوپلاکیا یکی دیگر از بیماری های جدی است که باید توسط یک متخصص پزشکی برای تشخیص کامل و گزینه های درمانی ، مورد توجه قرار گیرد.

بهبود بهداشت دهان و دندان

بهداشت نامناسب دهان، سیگار کشیدن و استفاده از دهانشویه های خاص همگی می توانند باعث زرد شدن سقف دهان شوند. با بهبود بهداشت دهان و دندان، می توانید دهان خود را تمیز و عاری از تجمع باکتری های ناخواسته نگه دارید.

می‌توانید بهداشت دهان خود را با موارد زیر بهبود بخشید:

مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و مراجعه منظم به دندان پزشک
اجتناب از محصولات حاوی تنباکو
اجتناب از محصولات دهانشویه با عوامل اکسید کننده

درمان عفونت با دارو

عفونت های باکتریایی مانند گلودرد استرپتوکوکی را می توان با آنتی بیوتیک درمان کرد. عفونت های قارچی مانند برفک دهان نیاز به داروهای ضد قارچی دارند. دارو نمی تواند عفونت های ویروسی مانند تبخال و انواع خاصی از فارنژیت را درمان کند، اما برخی از داروهای بدون نسخه می توانند به کاهش علائم کمک کنند.

اگر از پپتو بیسمول یا سایر داروهای حاوی بیسموت استفاده می‌کنید، بهتر است تغییراتی در رژیم غذایی ایجاد کنید که ‌بتواند به بهبود سلامت روده شما کمک کند.

سایر گزینه های درمانی

اکثر آفت‌ها بدون درمان، خود به خود برطرف می‌شوند؛ اما تسکین دهنده های درد موضعی و استفاده از دهانشویه های خانگی می‌توانند به تسکین درد کمک کنند.

از آنجایی که خشکی دهان عموماً موقتی است، می‌توان آن را در خانه با افزایش طبیعی تولید بزاق درمان کرد. جهت انجام این کار، نوشیدن آب یا جویدن آب نبات های بدون قند و اجتناب از مواردی مانند سیگار، الکل، قهوه و نمک زیاد میتواند مفید باشد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت مشاهده رنگ زرد سقف دهان همراه با سایر علائم زردی یا ایکتر باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.

همچنین اگر سقف دهانتان دردناک است یا خونریزی می کند و یا در قورت دادن غذا و نوشیدنی مشکل دارید، باید به پزشک مراجعه کنید.

سوالات متداول

۱. علل شایع زرد شدن سقف دهان چیست؟

زرد شدن سقف دهان می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که بسیاری از آنها جدی نیستند. از جمله علل شایع می‌توان به بهداشت نامناسب دهان که منجر به تجمع باکتری‌ها می‌شود، خشکی دهان (گزروستومی) ناشی از کاهش تولید بزاق، برفک دهان (رشد بیش از حد مخمر)، و مصرف برخی داروها مانند بیسموت ساب‌سالیسیلات اشاره کرد. همچنین، عوامل مرتبط با سبک زندگی مانند استعمال دخانیات و استفاده از دهان‌شویه‌های حاوی عوامل اکسیدکننده نیز می‌توانند به این وضعیت منجر شوند.

۲. آیا دیابت می‌تواند باعث زردی سقف دهان شود؟

بله، دیابت به خصوص در صورت عدم کنترل صحیح قند خون، می‌تواند منجر به تغییر رنگ سقف دهان به زرد یا تیره‌تر شود. قند خون بالا باعث کاهش ترشح بزاق و خشکی دهان می‌شود که این شرایط محیطی مناسب برای رشد بیماری‌های قارچی مانند کاندیدیازیس (برفک دهان) فراهم می‌کند. التهابات مزمن ناشی از فشار خون و قند خون بالا نیز می‌توانند رنگ طبیعی بافت‌های دهان را تغییر دهند. بنابراین، کنترل دقیق قند خون و رعایت بهداشت دهان برای بیماران دیابتی ضروری است.

۳. چه زمانی باید برای زردی سقف دهان به پزشک مراجعه کرد؟

در برخی موارد، زردی سقف دهان نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد. اگر زردی سقف دهان با علائم دیگری از زردی یا ایکتر (مانند زردی پوست یا چشم) همراه باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه شود. همچنین، در صورتی که سقف دهان دردناک است، خونریزی دارد، یا در بلع غذا و نوشیدنی مشکل دارید، حتماً باید با پزشک مشورت کنید. بیماری‌هایی مانند لکوپلاکیا نیز که می‌توانند به سرطان دهان تبدیل شوند، نیاز به بررسی و تشخیص توسط متخصص دارند.