مطالعه خواب چیست؟

مشکلات خواب و رفع آن

اگر تاکنون در به خواب رفتن یا ماندن در خواب دچار مشکل بوده‌اید، احتمالاً به دنبال یافتن پاسخ‌هایی در اینترنت بوده‌اید. شاید در ساعات اولیه صبح بیدار شده‌اید و پرسیده‌اید که آیا این امر طبیعی است؟ شاید حتی در اعماق شب و در حال جستجو در اینترنت، به این نتیجه رسیده‌اید که شاید نیاز به معاینه در یک مرکز خواب دارید و پرسیده‌اید که این مراکز چگونه هستند، چه اتفاقی در آنجا می‌افتد، آیا ترسناک یا عجیب هستند، و آیا واقعاً می‌توانند به شما کمک کنند.

چگونه یک فرد واجد شرایط مطالعه خواب است؟

قبل از مراجعه به مرکز خواب، چندین مرحله باید طی شود، حتی اگر پزشک شما توصیه کند که به چنین مرکزی مراجعه کنید.

اولین قدم در این فرآیند، تشخیص دادن این موضوع است که آیا مشکل خوابی دارید که به مداخله پزشکی نیاز دارد. تمامی پزشکانی که با آنها مشورت کردیم، تأکید داشتند که نکته کلیدی برای درک این موضوع، بررسی تأثیر خواب شبانه بر فعالیت‌های روزانه شماست: آیا خواب شب قبل بر عملکرد شما در طول روز تأثیر می‌گذارد؟

اگر کمبود خواب تأثیری بر کارهایی که در طول روز انجام می‌دهید ندارد، احتمالاً مشکل جدی‌ای وجود ندارد.

اما، زمانی که مشکلات خواب شروع به تأثیرگذاری بر کار، روابط، فعالیت‌ها و یا کیفیت زندگی شما می‌کنند، زمان آن رسیده است که به دنبال مشاوره باشید تا ببینید چه اتفاقی در حال رخ دادن است.

پس از آنکه متوجه شدید مشکل خواب دارید، مرحله بعدی مراجعه به پزشک عمومی خود است که شما را به یک متخصص خواب ارجاع می‌دهد. متخصص خواب با پرسیدن سری سوالات کلی، تعیین می‌کند که آیا شما به خدمات خاصی نیاز دارید یا خیر.

به بررسی عوامل مختلفی پرداخته می شود، از جمله سابقه پزشکی، شغل بیمار (به ویژه اگر شیفت شب کار می‌کنند)، و عادات خواب (زمان خواب و بیداری، محیط خواب، و هر چیزی که شریک زندگی‌شان درباره رفتارهای شبانه‌شان گفته باشد).

پس از آن، توجه به عادات روزانه شما معطوف می‌شود:

• چه میزانی از خواب‌آلودگی را در طول روز تجربه می‌کنید؟
• آیا این حالت بر عملکرد کاری شما تأثیر می‌گذارد و اگر چنین است، به چه شکلی؟

در نهایت، متخصصان خواب به جمع‌آوری آنچه به عنوان داده‌های ملموس شناخته می‌شود می‌پردازند:

• چه احتمالی وجود دارد که هنگام مطالعه یا تماشای تلویزیون به خواب بروید؟
• چه مقدار الکل و کافئین را در طول روز مصرف می‌کنید؟
• آیا در حال حاضر دارو یا مکملی مصرف می‌کنید که ممکن است با خواب شما تداخل داشته باشد؟

پس از جمع‌آوری تمام این اطلاعات، تصمیم گرفته می شود که آیا می‌توان مشکل را با تغییراتی در بهداشت خواب [یعنی ایجاد عادات خواب مناسب] حل کرد یا اینکه نیاز به انجام آزمایش‌های بیشتری است».

برای مثال، اگر شما از بی‌خوابی رنج می‌برید، احتمالاً نیازی به انجام آزمایش‌های خواب اضافی نیست، چرا که از پیش مشخص است که شما خواب کافی ندارید – بنابراین پزشک شما ممکن است شما را به یک متخصص بی‌خوابی (یک پزشک خواب با تخصص در روانشناسی) ارجاع دهد تا به شما کمک کند دریابید چه عواملی ممکن است شما را بیدار نگه دارد.

تست گرفتن

در صورتی که متخصص خواب تصمیم بگیرد شما را برای انجام مطالعه خوابی که به عنوان تست خواب نیز شناخته می‌شود، ارجاع دهد، دو گزینه پیش روی شما قرار می‌گیرد: مطالعه در منزل یا مطالعه آزمایشگاهی در یک مرکز خواب.

در صورتی که آپنه خواب، یک اختلال شایع و جدی که بر تنفس تأثیر می‌گذارد، یا سندرم پای بیقرار، حالتی که باعث می‌شود فرد تمایل غیرقابل کنترل به حرکت دادن پاهای خود داشته باشد، مورد ظن باشد، معمولاً تست خانگی توصیه می‌شود.

هر دوی این شرایط می‌توانند به وسیله تست خانگی تشخیص داده شوند، بنابراین اگر نیازی به انجام تست در آزمایشگاه نیست، چرا باید هزینه و زمان بیشتری صرف شود؟

تست خانگی خود به خود نسبتاً ساده است. دستگاهی که به عنوان مانیتور شناخته می‌شود، سطوح اکسیژن و تنفس شما را از طریق چندین ابزار مختلف اندازه‌گیری می‌کند:

در طی تست خواب، دو کمربند به دور سینه و شکم بسته می‌شوند تا حرکات تنفسی اندازه‌گیری شوند. همچنین، یک دستگاه کوچک به نام پالس اکسیمتر بر روی انگشت قرار می‌گیرد تا سطح اکسیژن خون اندازه‌گیری شود. علاوه بر این، یک لوله کوچک به نام حسگر تنفسی در سوراخ‌های بینی و پشت گوش قرار داده می‌شود تا الگوهای تنفسی تجزیه و تحلیل گردند.

متأسفانه، داده‌های اکسیمتر برای افراد دارای پوست تیره معمولاً دقیق نیستند، زیرا تشخیص داده‌ها دشوارتر است. با این حال، محققان و فعالان بهداشتی در حال کار بر روی بهبود این ابزار مهم و مورد اعتماد هستند تا دقت آن برای همه افراد افزایش یابد.

این سیستم بسیار ساده‌ است و بیماران به سرعت یاد می‌گیرند که چگونه از آن استفاده کنند: شب‌ها دستگاه را روشن کرده، صبح آن را خاموش می‌کنید و سپس آن را به مرکز خواب بازمی‌گردانید

اگر داده‌های جمع‌آوری شده به دلیل مشکلات فنی که در طول شب رخ داده‌اند نامعتبر باشند (مانند جابجایی پروب انگشت که می‌تواند یک مشکل عمده باشد)، ممکن است لازم باشد آزمایش را تکرار کنید.

همچنین، اگر نتایج آزمایش خانگی نشان دهنده شدت آپنه خواب و کاهش قابل توجه سطح اکسیژن در طول شب باشد، ممکن است توصیه شود که یک مطالعه آزمایشگاهی انجام دهید. این کار به تعیین دستگاه فشار مثبت هوای مناسب که باید استفاده شود کمک خواهد کرد.

چمدان خود را ببندید!

اگر پزشک شما توصیه کرده است که برای مطالعه خواب شبانه به آزمایشگاه مراجعه کنید، جای نگرانی نیست؛ این تجربه به اندازه‌ای که تصور می‌کنید نگران‌کننده نخواهد بود. در گذشته، مطالعات خواب در تخت‌های بیمارستانی انجام می‌شد که به همین دلیل، تجربه‌ای ناخوشایند بود، چرا که کسی دوست ندارد در بیمارستان بستری شود. اما، آزمایشگاه‌های خواب مدرن امروزی، تجربه‌ای متفاوت و راحت‌تری را ارائه می‌دهند.

آزمایشگاه‌های خواب امروزی را می‌توان با اتاق‌های هتل مقایسه کرد، که دارای تخت‌های راحت، فضایی بدون سر و صدا و بصری، و محیطی تاریک با پرده‌های کشیده هستند. در صورت نیاز به بیدار شدن در طول شب، اغلب یک حمام اختصاصی در دسترس است.

علاوه بر این، بیشتر آزمایشگاه‌های خواب امکاناتی مانند میان‌وعده‌ها و نوشیدنی‌های ساده شامل کراکر، کره بادام‌زمینی، آب بطری‌شده و نوشیدنی‌های بدون کافئین را فراهم می‌کنند تا به شما در رسیدن به خوابی آرام کمک کنند. همچنین، تلویزیون و دوربین‌های کوچکی در اتاق وجود دارند تا تکنسین‌ها بتوانند شما را طی شب به صورت ویدئویی نظارت کنند.

برای کسانی که نگران حضور در آزمایشگاه خواب هستند، مهم است بدانند که تکنسین‌ها از طریق پنجره یا هر وسیله دیگری شما را تماشا نمی‌کنند. بنابراین، هنگامی که در رختخواب هستید، هیچ‌گاه حضور آن‌ها را احساس نخواهید کرد.

هرچند که آزمایشگاه‌های خواب معمولاً فاقد دستگاه‌های نویز سفید پیشرفته یا ایستگاه‌های رایحه‌درمانی هستند، اما به شما توصیه می‌شود که اگر تمایل دارید، دستگاه‌های کمک‌خواب شخصی خود را به همراه بیاورید. به طور کلی، هر آنچه که برای راحتی و آرامش شما در خواب نیاز است، مجاز است و بر روند مطالعه تأثیر منفی نخواهد گذاشت.

پشت صحنه

هنگام ورود به آزمایشگاه خواب، تکنسین خواب اطلاعاتی درباره‌ی فرآیند پیش رو و انتظاراتی که باید داشته باشید، در اختیارتان قرار می‌دهد. تکنسین‌های خواب معمولاً وظیفه‌ی جمع‌آوری داده‌ها در آزمایشگاه را بر عهده دارند و پس از آن، یک متخصص خواب داده‌ها را تحلیل می‌کند.

پس از جلسه‌ی توجیهی، از شما خواسته می‌شود که لباس خواب خود را بپوشید (که معمولاً شامل پیژامه یا لباس‌های مخصوص بیمارستان است)، و سپس بین 12 تا 14 الکترود را به نقاط مختلف بدنتان متصل می‌کنند:

• قفسه سینه برای نظارت بر فعالیت قلبی
• پاها برای نظارت بر حرکات پا
• پوست سر و پیشانی برای نظارت بر فعالیت امواج مغزی

این الکترودها به سیم‌هایی متصل هستند که به یک جعبه کنترل به اندازه‌ی یک گوشی هوشمند وصل می‌شوند و به قسمت جلوی لباس شما متصل می‌گردند. این طراحی به شما اجازه می‌دهد که در صورت نیاز به بلند شدن، جعبه کنترل را جدا کنید و بدون نیاز به حمل سیم‌ها، راحت حرکت کنید، در حالی که الکترودها همچنان به بدن شما متصل باقی می‌مانند.

برخی از تکنسین‌ها ممکن است بسته به شرایط، کمربندهایی را دور سینه و شکم شما ببندند و یک لوله کوچک را زیر بینی‌تان قرار دهند تا جریان هوای شما را اندازه‌گیری کنند. پس از آن، هنگامی که همه چیز آماده شد، زمان خواب فرا می‌رسد.

تکنسین‌ها معمولاً مطالعه را همزمان با زمان خواب شما آغاز می‌کنند تا شما بتوانید مانند در خانه به خواب بروید. بسیاری از بیماران ترجیح می‌دهند قبل از خوابیدن به تلویزیون نگاه کنند تا به آن‌ها در به خواب رفتن کمک کند.

تکنسین‌ها توصیه می‌کنند که شما در همان وضعیتی که در خانه می‌خوابید، بخوابید. با این حال، اگر متوجه شوند که شما به پشت می‌خوابید و این وضعیت برای شما ناراحت‌کننده است، ممکن است از شما بخواهند که به پهلو بخوابید، زیرا آپنه خواب معمولاً در حالت خوابیدن به پشت بدتر می‌شود.

با وجود همه سیم‌ها، این خواب راحت‌ترین خواب نیست، اما شما همچنان می‌توانید بچرخید. این ممکن است کمی محدودکننده باشد، اما تحمل‌پذیر است.

یک نکته کلیدی دیگر این است که مطالعه تمام شب طول نمی‌کشد. تکنسین‌ها تنها به 3 تا 4 ساعت خواب شما نیاز دارند تا اندازه‌گیری‌ها را انجام دهند، نه 8 ساعت کامل. البته، شما می‌توانید به مدت دلخواه بخوابید.

اگر در طول مطالعه خواب خود دچار اضطراب شدید و نتوانستید به خواب بروید، پزشکان ممکن است از شما بخواهند که برای یک جلسه دیگر بازگردید، این بار با استفاده از کمک‌های خواب.

پدیده‌ای به نام «اثر شب اول» وجود دارد که در آن افراد ممکن است در یک محیط جدید کمتر بخوابند. اگر این اتفاق در طول مطالعه رخ دهد، ما باید مطالعه را تکرار کنیم.

یافتن پاسخ ها

اگر فرآیند به خوبی پیش رود، پزشک شما قادر خواهد بود تا بر اساس نتایج مطالعه خواب، تشخیص دقیقی از وضعیت شما ارائه دهد و شما را یک گام به برنامه درمانی نزدیک‌تر کند.

دبیر انجمن پزشکی خواب ایران پیش از این اعلام کرد:

۳۰ درصد مردم به اختلال خواب مبتلا می‌شوند که خر و پف، بی‌خوابی و قطع تنفس در خواب از مهمترین این اختلالات است که موجب خستگی در طول روز، افسردگی، اضطراب و کاهش توان یادگیری و ضعف حافظه می‌ شود. همچنین ۸۵ درصد افرادی که به اختلال خواب مبتلا هستند از این عارضه خود خبر ندارند و معمولا اطرافیان این بیماران متوجه اختلال خواب در آنان می‌شوند.

همانطور که پیشتر بیان شد، بیش از 120 اختلال خواب شناخته شده است که می‌توان با یک مطالعه خواب آن‌ها را شناسایی کرد. با این حال، پنج اختلال اصلی وجود دارد که آگاهی از آن‌ها می‌تواند در فهم بهتر وضعیت خواب شما کمک‌کننده باشد:

آپنه خواب

آپنه خواب یک اختلال رایج راه هوایی است که تخمین زده می‌شود حدود 26 درصد از بزرگسالان بین سنین 30 تا 70 ساله آن را تجربه می‌کنند. علائم این اختلال عبارتند از:

• خر و پف
• نفس نفس زدن یا قطع تنفس در هنگام خواب
• خواب‌آلودگی مداوم
• خوابیدن سریع هنگام تماشای تلویزیون

دو نوع اصلی آپنه خواب وجود دارد:

1. آپنه انسدادی خواب (OSA): این نوع زمانی رخ می‌دهد که راه هوایی به دلیل انسداد پشت زبان بسته می‌شود.
2. آپنه مرکزی خواب (CSA): در این حالت، مغز به طور موقت دستورات تنفسی را متوقف می‌کند.

درمان معمول شامل استفاده از دستگاه CPAP است که با ایجاد جریان هوای مداوم، به باز نگه داشتن مجاری هوایی کمک می‌کند و اکسیژن کافی به ریه‌ها می‌رساند.

بیخوابی

بیخوابی یک وضعیت شناخته شده است که در آن فرد قادر به خوابیدن نیست. تقریباً 30 درصد از بزرگسالان از بیخوابی رنج می‌برند، که می‌تواند به صورت مزمن یا موقت باشد. درمان بیخوابی به علت زمینه‌ای آن بستگی دارد.

برای درک بهتر علت بیخوابی، باید به عوامل زیرین نگاه کرد. اغلب اوقات، اضطراب یا مسائل روانشناختی عامل اصلی هستند و درمان‌ها بر این اساس تنظیم می‌شوند. با این حال، علل دیگری نیز ممکن است وجود داشته باشند، مانند عادات خواب نامناسب یا مشکلات پزشکی پایه‌ای.

در صورتی که روش‌های معمول درمانی مؤثر واقع نشوند، پزشکان ممکن است بیخوابی مزمن را با درمان‌های شناختی-رفتاری (CBT) یا داروهای خواب‌آور مدیریت کنند.

سندرم پای بی‌قرار

20 درصد افراد جامعه از مشکل سندروم پای بیقرار رنج می برند، با نیاز به حرکت دادن پاها قبل از خواب مشخص می‌شود. احساس ناخوشایند در پاها، فرد را وادار به تکان دادن آن‌ها برای تسکین می‌کند. درمان اصلی این اختلال، دارویی است.

اختلال رفتاری خواب REM

این اختلال نادر، که کمتر از 1 درصد از بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، زمانی رخ می‌دهد که فرد در طول مرحله خواب REM، که باید غیرفعال باشد، فعالیت‌های جسمی انجام می‌دهد. این می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های آلزایمر یا پارکینسون در آینده باشد. درمان این اختلال توسط متخصصان مغز و اعصاب انجام می‌شود.

نارکولپسی

پروالانس نارکولپسی درجمعیت عادی ۰.۰۳تا ۰.۰۵درصد است. با خواب‌آلودگی غیرمنتظره و اغلب در زمان‌های نامناسب مانند هنگام مکالمات یا جلسات کاری مشخص می‌شود. به دلیل این ویژگی، افراد مبتلا معمولاً اجازه رانندگی ندارند. درمان این اختلال شامل استفاده از داروها و چرت‌های تجویز شده است.

نوع دیگر مطالعه خواب

مطالعات مختلفی در زمینه خواب وجود دارند که در آنها، محققان عادات خواب افراد را طی شب در کلینیک‌های تخصصی مورد بررسی قرار می‌دهند و سپس نتایج خود را منتشر می‌کنند. در این نوع مطالعات، دانشمندان علوم خواب اغلب از طریق تبلیغات در روزنامه‌ها، برنامه‌های تلویزیونی یا به صورت دهان به دهان، داوطلبان را جذب می‌کنند و آنها را برای شرکت در آزمایش‌ها به آزمایشگاه‌های مجهز می‌برند. در حالی که مطالعات خوابی که برای ارزیابی سلامتی انجام می‌شوند، معمولاً استاندارد هستند، مطالعات انجام شده برای اهداف تحقیقاتی می‌توانند بسیار متفاوت باشند.

این مطالعات معمولاً در اتاق‌هایی تمیز و مجهز به تجهیزات پیشرفته انجام می‌شوند و گاهی اوقات، پرداخت‌های مالی نیز به داوطلبان ارائه می‌شود.

بسیاری از این مطالعات تحقیقاتی با هدف درک بهتر خواب طبیعی از نظر مراحل و مدت زمان آن انجام می‌شوند. سایر مطالعات ممکن است به بررسی تأثیر خواب بر هورمون‌ها، تغییرات فیزیولوژیکی در طول خواب (مانند تغییرات در ضربان قلب یا فشار خون)، یا مشکلات خوابی مانند بی‌خوابی یا آپنه خواب بپردازند تا درک بهتری از این شرایط به دست آورند.

علاوه بر این، برخی مطالعات ممکن است به بررسی نتایج مداخلات مختلف بر خواب بپردازند، مانند تأثیر شیفت‌های کاری، داروها و خواب‌آورها، یا حتی الگوهای خواب در جمعیت‌های خاص.

مهم نیست که چه نوع مطالعه‌ای انجام می‌شود، مهم این است که هدف از انجام آن، بهبود خواب و در نهایت، ارتقاء سلامت کلی برای همگان است. اغلب، اقدامات انجام شده منجر به کشف پاسخ‌های جدید می‌شوند، که این پاسخ‌ها می‌توانند به توسعه درمان‌های نوین منجر شوند و این درمان‌های جدید، به نوبه خود، می‌توانند به بهبود خواب و سلامت روانی کمک کنند.

با سپاس از اینکه پاب نرس را همراهی کردید!

بیشتر بخوانید: آیا قهوه برای شما خوب است؟